شکستن کد کاشی غیر لغزنده

شاه اسماعیل اول، سرسلسلهٔ دودمان صفوی پس از تصرف مشهد در سال ۹۱۶ه.ق درحالیکه غیاثالدین محمد صدر رضوی از دورهٔ تیموریان هنوز متولی حرم بود، ادارهٔ حرم را به یکی از منشیان برجستهٔ خود به نام خواجهعتیقعلی منشی سپرد و آخرین متولی دورهٔ صفویه محمدرضا رضوی بود. از نام آن چنین برداشت میشود که سابقاً حوض در این ناحیه قرار داشته که پس از لولهکشی آب، مبدل به شکل ظاهر آن شدهاست. آیقرچای که از دامنه اروانه داغ و چیاق داغ سرچشمه میگیرد و به اوجان چای میپیوندد. عضدالملک نیز که تولیت آستان در عصر قاجار را عهدهدار بود، فهرستی از املاک و مستغلات موقوفه حرم را تنظیم کرد که به امضاء هیئت امنای آستان نیز رسید. در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۵۷، اولین تولیت آستان قدس رضوی در دوره انقلاب با حکم سید روحالله خمینی منصوب شد. در عهد پهلوی فصل جدیدی در تاریخ آستان قدس گشوده شد و به دستور رضاشاه عنوان متولیباشی به نیابت تولیت تغییر یافت و محمدولی خان اسدی به عنوان نخستین نائبالتولیه عصر پهلوی برگزیده شد و محمدصادق امیر عزیزی به عنوان آخرین نائبالتولیه قبل از انقلاب در تاریخ ثبت شدهاست. این بست از سمت شرق به صحن انقلاب و از سمت غرب به خیابان شیرازی منتهی میشود.

بست دیگر بست شیخ حر عاملی است که بست سفلی و بست پایین خیابان نیز نام دارد. از جواهر سازان عصر معاصر میتوان به لوون آودیان را نام برد. هرتسفلد نگاشته است: اصفهان نام بلوکی از ولایت پریت کان و نام شهر «گبی» بوده است. برای بهرهوری بیشتر، آجرها بهطور پیوسته از درون یک کوره تونلی طولانی، روی واگنهای ریلی مخصوص عبور داده میشوند به صورتی که هنگام خروج در انتها کاملاً پخته باشند. هر مرتبه از نقارهخوانی را «نوبت» گویند و رسم سلطان چنین بودهاست که در اوقاتی از شب و روز که عیش و عشرت پیش میآمد، دستور نقاره نوازی داده میشد. قلعه رزه دارای ۱۴ اتاق مسکونی بوده که در داخل هر اتاق ۴ طاقچه ساخته شده و تمام اتاقها به هم ارتباط دارند و برای ورود و خروج از قلعه، تنها یک در وجود داشته است. در سمت چپ حد فاصل شبستان کبیر و فیض درب کوچک چوبی و قدیمی وجود دارد که شاید کمتر کسی راجع به آن سؤال کند و بخواهد بداند این درب به کجا باز میشود ولی پشت این در قدیمی انبار و سرداب نسبتاً عجیبی است در این سرداب شش جسد از حدود ۳۲۰ سال پیش وجود داشته که البته تا این زمان تنها فقط اسکلت آنها باقی ماندهاست.

درب خاتم امامزاده شاهرضا در قمشه (شهرضا) مربوط به زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی. پیوند موسیقیدانان بزرگ با دربار تنها تا پایان دوران حکومت ناصرالدین شاه دوام داشت و از زمان مظفرالدین شاه سست و متزلزل شد. اولین موزه آستان قدس به سال ۱۳۲۴ خورشیدی توسط شاه افتتاح شد. میباشد. از سال ۱۳۸۲ خورشیدی به بعد، سه زیرمجموعه برای اداره موزههای آستان قدس در راستای پژوهش، معرفی آثار، اداره و حفاظت و همچنین مرمت ایجاد شد و متخصصین زیادی به این کاشی خاک سفید مجموعه اضافه شدند. این مجموعه که در حال حاضر گزیدهای از آن به نمایش درآمده است، در سال ۱۳۹۲ ش. مقبره شیخ بهایی که در جنوب غربی صحن آزادی واقع شدهاست، از دیگر مقبرههای حرم است. دیگر مقبره حرم متعلق به شیخ طبرسی است که در غرب دوربرگردان شیخ طبرسی واقع شدهاست. ساختمان فعلی مهمانسرا در ضلع شمالی بست شیخ حر عاملی واقع شدهاست و در چهار طبقه شامل آشپزخانه، سالن پذیرایی و سالن پذیرایی خاص به همراه بخش اداری قرار دارد. دو بست دیگر با نامهای خسروی که به سمت خیابان خسروی مشهد باز میشود و بست امام رضا که به سمت خیابان امام رضا باز میشود؛ برای حرم گزارش شدهاست.

برای تأسیس این کتابخانه تاریخ دقیقی گزارش نشدهاست، اما قرائن تاریخی و برخی وقفنامهها تاریخ تأسیس این کتابخانه را به پیش از ۳۶۳ ه.ق میرساند. معماری بنای این کتابخانه بر طبق معماری حمام گنجعلیخان در کرمان ساخته شدهاست. بنای سقاخانه نادری در سال ۱۳۴۷ ه.ش تجدید بنا شدهاست و سابقاً به حوض اسماعیلطلایی شهرت داشت. در سال ۱۳۳۰ ه.ش در ضلع شمال شرقی صحن امام خمینی، کتابخانهای طراحی و ساخته شد و از سال ۱۳۳۴ وسائل جدیدی برای این کتابخانه تهیه شد. تا سال ۱۳۸۳ ه.ش ۴۷ کتابخانه در مشهد، دیگر شهرهای ایران و هند از جمله کتابخانه لکهنو هند، کتابخانه و موزه ملک تهران و کتابخانه وزیری در یزد، از زیر مجموعههای این سازمان به حساب میآمدند. در این کتابخانه ۱۲ هزار و ۴۰۰ نسخه کتابهای خطی، چاپ سنگی و چاپی پیرامون علی بن موسی الرضا وجود دارد که قدمت برخی از آنها به ۱۲ قرن میرسد. علاوه بر کتاب، ۴ میلیون برگ سند و ۶۱ هزار حلقه میکروفیلم در این کتابخانه نگاهداری میشوند. علاوه بر گنبد، ساخت و سازها در ساخت و تزئین مرقد نیز دورانهای مختلفی را گذراندهاست. علاوه بر این موارد، چند بیمارستان و مرکز درمانی در خارج از مشهد همچون بیمارستان امام رضا در سیرجان، مرکز توانبخشی رضویه در رفسنجان و بیمارستان مرتضوی در جهانآباد نوق را یاد کرد.